شهرستان بهشهر دارای سه شهر به نامهای بهشهر ، گلوگاه و رستمکلا و دارای دو بخش به نامهای بخش مرکزی و بخش یانه سر می باشد.
بهشهر یکی از شهرستان های شرقی استان مازندران است. مساحت این شهرستان ۱۴۱۶/۲۷ کیلومتر مربع و دارای ۳ شهر ، ۲ بخش و ۵ دهستان می باشد.
وجه تسمیه شهرستان ، شهر ها و بخشهای تابعه :
وجه تسمیـه شهر بهشهر:مرکز شهرستـان در این شهر قرار دارد ، بهشهر در قدیم خرگوران ، تمیشه ، ثامیه و … نام داشت و جزء ولایت اسپهبدان کبود جامه گان بود در زمان اسپهبدان کبود جامه به پنجهزاره و در اوایل صفویه به آسیابسر موسوم و در زمان شاه عباس اول به اشرف البلاد و خلاصه در سال ۱۳۱۶ هجری شمسی به بهشهر نامگذاری شد ، اوج شکوفایی بهشهر در زمان سلطنت شاه عباس اول بود که دلیلش این بود که خیرالنساء مرعشی مادر شاه عباس ، بهشهری بود ، از اینرو ایشان توجه خاصی به این شهر داشته و کاخهای مجللی از جمله کاخ صفی آباد ، سد عباس آباد ، باغشاه و بنای چشمه عمارت و محلهای تاریخی دیگر به فرمان او در این منطقه بنا گردید. قبل از ورود آریایی ها به سرزمین ایران ، اقوامی بنام دیـو یا دیـوان در این ناحیـه زندگی می کردند مطابق کاوشهای باستـان شناسی که از تپـه های شمال غرب بهشهر ( نزدیک رستمکلا ) به عمل آمد یک قطعه هاون سنگ سفید را کشف نموده و که به ۲۰۰۰ سال قبل از میلاد بر می گردد ، یا اینکه غارهای هـوتـو و کمـر بنـد آثار حیات در دورانهای فرو لیتیک ( میانه سنگی) ۶۰۰۰ تا ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد و نئـولیتیک ( پارینه ) سنگی را در محدوده بهشهر بیان دارد .
جمعیت بهشهر
طبق آخرین سرشماری جمعیت شهرستان بهشهر بالغ بر ۱۸۷۱۸۴ نفر می‌باشد که ۱۰۹/۱۸۰ نفر در مناطق شهری و ۷۸۵۳۲ نفر در مناطق روستایی زندگی می‌کنند.
تقسیمات کشوری
بخش مرکزی شهرستان بهشهر
دهستان کوهستان
گرجی محله، آسیاب سر، کوهستان و شهید آباد (تروجن)
دهستان میان کاله
بخش یانه‌سر
دهستان شهدا
دهستان عشرستاق
شهرها: خلیل شهر، رستمکلا و بهشهر
شهرستان زیبای بهشهر یکی از شهرستان‌های استان مازندران است که از شمال به خلیجِ میانکاله، از شرق به شهرستانِ گلوگاه از به دامنه‌های البرز و شهرستانِ دامغان و از غرب به شهرستانِ ساری و نکا محدود می‌شود. بهشهر به دلیلِ آب‌وهوای معتدل و بس‌یار مطبوعش، در طولِ تاریخ هم‌واره موردِ توجّهِ گردش‌گران، دل‌باخته‌گانِ طبیعت و شاهان و خوانینِ محلّی بوده است و وجود کاخهای متعدد در این منطقهٔ دیدنی از استان مازندران؛ گواهی برای این ادعاست.
بهشهر در طول تاریخ به نامهای مختلف از جمله «کبودجامه»، «پنجهزاره»، «نامیه»، «تمیشه»، «قره‌طغان» و «خرگوران» و «اشرف» خوانده شده است. طبقِ اسنادِ تاریخیْ این ناحیه در سالِ ۱۰۲۱هجریِ‌قمری توسّطِ شاه‌عبّاسِ اوّل خریداری شده و از آن پس بوده که نامِ «اشرف» یا «اشرف‌البلاد» گرفته است؛ یعنی شریف‌ترینِ شهرها که اقامت‌گاهِ شاه‌عبّاسِ اوّل در مازندران بود. «میرزاغلام‌حسین‌خانِ أفضل‌المَلِکِ‌مستوفی» (متخلّصِ به المعی، مترجم، مورّخ و ادیبِ عصرِ قاجاریه) در کتابِ «س‍ف‍رِ مازندران و وق‍ای‍عِ م‍ش‍روطه» (معروف به رکن‌الأسفار) وجهِ تسمیهٔ دیگری را هم برای اشرف ذکر می‌کند. او معتقد است زمانی که شاه‌عبّاس این شهر را به صورتِ مدرن و امروزی بنا نهاد، پاره‌ای از درباریان گفتند «هنا أشرفُ مِن فَرَح‌آباد» (که نامِ دیگراستراحت‌گاهِ تابستانهٔ شاه‌عبّاس بوده) و هم‌این کلمه به مذاقِ شاه خوش آمد و به عنوانِ نامِ این شهر برگزیدش. «اسکندربیکِ ترکمانِ‌مُنشی» (مورّخِ صفوی) در کتابِ «تاریخِ عالَم‌آرای عبّاسی»اش دربارهٔ بنای این شهر می‌نویسد: «باغ‌ها و عمارتِ عالی از قبیلِ کاخ، حمّام، تالارها و بیوتاتْ توسّطِ استادانِ چیره‌دست ساخته شده است.»
از جمله دیدنی‌های این شهرستان می‌توان به مواردِ زیر اشاره نمود: مجموعهٔ تاریخیِ سدِ عبّاس‌آباد (شاملِ جنگل، دریاچه، قصر، حمّام و برج‌های تاریخی)، مجموعهٔ باغِ صفوی (یا باغِ شاه)، عمارت چهل‌ستون (یا پارکِ ملّتِ فعلی)، بنای تاریخیِ چشمه‌عمارت، کاخِ صفی‌آباد، کاخِ صاحب‌الزّمان، امام‌زاده‌عبداللهِ سفیدچاه، شبه‌جزیرهٔ میانکاله، خانهٔ قدیمیِ احمدعلی‌خانِ هزارجریبی، حسینیهٔ شیخ‌علی‌زاده، عمارتِ افغان‌نژادِ قره‌تپّه، غارهای التپّه، هوتو و کمربند (با قدمتِ هفتادهزارسال و شاملِ نشانه‌هایی از دورانِ یخچال، عهدِ آهن، نوسنگی و آغازِ پارینه‌سنگی)، روستاهای کِنِت، التپّه و تروجن (شهیدآباد)، برجِ آرام‌گاهیِ امیرکمال‌الدّین در روستای کوهستان، آتش‌کده و بقعهٔ بابلکانیِ روستای آسیاب‌سَر، پناه‌گاه حیاتِ وحشِ میانکاله، سنگِ‌چشمهٔ گلوگاه، آبشار زنگت، آبشارِ سنگِ نو، چشمهٔ پلنگ‌خِیْل، ارتفاعاتِ فَکِسْتِل، دریای چهارفصل، جنگلِ پاسَنْد، تپّه‌همایون، تالاب و منطقهٔ حفاظت‌شدهٔ زاغمرز، آتش‌کدهٔ کوسان و سایت‌موزه و تپّهٔ تاریخیِ گوهرتپه (به عنوانِ شاخصِ مطالعاتِ پیش از تاریخِ منطقه).
مشاهیر و فرهیخته‌گان
بهشهر به موازاتِ سابقهٔ عظیمِ تمدّنی و تاریخی‌اش هم‌واره موطنِ بزرگان، مشاهیر، اهلِ علم و فرهنگ، مجتهدین و عالِمانِ دینی بوده است. از علما و مشاهیر و فرهیخته‌گانِ این شهر می‌توان به اشخاصِ ذیل اشاره کرد:
• آیت‌الله سیّدمحسن نبویِ‌اشرفی (از شاگردانِ مبرّزِ آخوندِ خراسانی، هم‌درس و هم‌مباحثهٔ آیت‌الله بروجردی)
• ملّامحمّد اشرفی (معروف به مقدّسِ اشرفی، از شاگردانِ برجستهٔ مرحوم آخوندِ خراسانی، هم‌مباحثهٔ مرحوم آیت‌الله بروجردی و صاحبِ کتاب‌های: اسرارالشّهاده، شعائرالإسلام فی مسائل‌الحلال‌والحرام، المزار، مصباح‌الهدی فی شرحِ عروه‌الوثقی، دورالقواعد فی غررالفراید، حیاتِ جاوید، تفسیرِ سورهٔ قدر و…)
• آیت‌الله محمّد کوهستانی (استادِ حوزهٔ علمیّه و عارف)
• سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد (از مبارزینِ انقلاب و صاحبِ کتاب‌های: مناظرهٔ دکتر و پیر، درسی که حسین به انسان‌ها آموخت، مسائلِ عصرِ ما، ره‌برانِ راستین، هستی‌بخش و…)
• شیخ‌مهدی شاهرودی (از علمای مبارزِ بهشهر)
• شیخ‌محمّد شاهرودی یا مهدوی‌اشرف (امام‌جماعتِ مسجدجامعِ بهشهر)
• سیّدحسین‌علی نبوی‌اشرفی (از روحانیونِ بهشهری، داییِ برادرانِ لاریجانی، معروف به بندرگزی)
• سیّدمهدی نبویِ‌اشرفی (مجتهد و مدرّسِ حوزه، از شاگردانِ شهیدمطهری و داییِ برادرانِ لاریجانی)
• شیخ‌ابوالقاسم رحمانیِ‌خلیلی
• شیخ‌ابوالحسن ایازی
• سید حبیب الله برهانی (آیت الله برهانی)
• سردارِشهید حبیب‌الله افتخاریان (معروف به ابوعمّار، فرماندهِ سپاهِ مریوان)
• سردارِشهید حسین‌علی مهرزادی (رئیسِ ستادِ لشگرِ ۲۵ کربلا)
• دکتررمضان امیدی (جرّاح)
• دکترعبّاس‌علی امیدیِ‌اشرفی (متخصّصِ پاتولوژی و استاد دانش‌گاهِ علوم‌پزشکیِ مشهد)
• دکتریحیی امامی (پزشک، جامعه‌شناس و از پیش‌گامانِ علم‌سنجیِ ایران، مؤلّفِ کتابِ سی‌سال تولیدِ جهانیِ علمِ ایران و مترجمِ کتاب‌های: پیدایشِ کلینیک، دیرینه‌شناسی و ادراکِ پزشکی، علمِ علم و تأمّل‌پذیری، نکاتِ اساسی در روان‌درمانی، مهندسیِ ژنتیک و آیندهٔ سرشتِ انسان: تأمّلی در مسائلِ اخلاقی، حقوقی و فلسفیِ شبیه‌سازیِ انسان، نظم اشیاء: دیرینه‌شناسیِ علومِ انسانی و…)
• مهندس موسی‌خانِ اشرفی (نمایندهٔ بهشهر در مجلسِ شورای ملّی و از خیّرینِ منطقه)
• سردار رفیع یانسری ( ملقب به محمد باقر خان سرتیپ از حاکمان منطقه در زمان قاجار)
• محمد علی ییلاقی اشرفی (رئیس و عضو سابق شورای اسلامی و انجمن شهر بهشهر و از خیّرینِ منطقه)
• بهرام روشن (شاعر بومی سرا)
• احمد توکلی (اقتصاددان و نمایندهٔ مجلسِ شورای اسلامی، وزیرِ کارِ سابق و سخن‌گوی کابینهٔ شهیدرجائی)
• پروفسور علی یخکشی (پدرِ دانشِ محیطِ زیستِ ایران)
• پرفسور حسن بادکوبه‌ای (دکترای مهندسیِ محیطِ زیست، استادِ نشنال‌یونیورسیتیِ امریکا)
• دکترسیّدمسعودِ نبوی (متخصّصِ مغزواعصاب و فلوشیپِ ام. اس.)
• خسرو معصومی (کارگردان و نویسنده)
• محمّد عمرانی (بازیگرِ تلویزیون)
• علی عمرانی (بازیگر تئاتر و تلویزیون)
• محمد ابراهیم معیری (نویسنده و کارگردان سینما)
• منصور خورشیدی (دبیرِ ادبیّات، شاعر و منتقدِ شعر حجم)
• زهیر توکّلی (شاعر، پژوهش‌گرِ متونِ عرفانی، روزنامه‌نگار، منتقدِ ادبی و دبیرِ ادبیات)
خلیج میانکاله
شبه جزیره میانکاله با طبیعتی بکر، محل اسکان پرندگان مهاجر، حیوانات وحشی در منطقه بوده وبعنوان یکی ازبزرگترین ومهمترین منابع حیات وحش در جهان به ثبت رسیده است. شبه جزیره میانکاله با تپه‌های شنی ساحلی به طول ۵/۶ کیلومتر از دریا منفک می‌گردد. وسعت و بویژه دهانه آن به نسبت کاهش یا افزایش آب کم و زیاد و کوتاه و دراز می‌شود. فضای شبه جزیره مرغزار نیمه مشجری است که عمده‌ترین درختچه‌های آن را بوته‌های انار و تمشک وحشی تشکیل داده‌اند. همه ساله صدها هزار پرنده مهاجر، از انواع فلامینگو، قو و غازهای خاکستری، پیشانی سفید، قره غاز، انواع اردکها و مرگوس کاکلی در این شبه جزیره فرود می‌آیند و به تولید مثل و زمستان گذارنی می‌پردازند
